Acontecementos relixiosos - V. Fátima, Santa Misión, moral época franquista

Acontecementos relixiosos e moral na primeira metade do século XX

A visita da Virxe de Fátima á nosa parroquia

Casualmente decateime da visita da Virxe de Fátima á nosa parroquia, acontecemento que se produciu cara ao mes de marzo de 1949. Este feito singular espertou a miña curiosidade e púxenme a investigar as circunstancias de tan excepcional acontecemento.

Para ler o artigo completo clicar en "Seguir leyendo" que figura a continuación

Imaxe da Virge de Fátima

Puiden saber que a imaxe da Virxe de Fátima percorreu en peregrinación as parroquias da diocese de Ourense, levada en andas pola xente de cada parroquia ata o límite da seguinte, onde eran substituídos por estes que á súa vez a entregaban á seguinte. Á nosa igrexa chegou procedente de Faramontaos. Pasaba unha noite en cada parroquia, onde era adorada co rezo do rosario, misa multitudinaria e outros actos marianos ininterrompidos día e noite. Construíronselle arcos triunfais con ramas de xesta, loureiro e acacia, adornados con todo tipo de flores. Tamén acudiron os enfermos que podían desprazarse aos actos organizados, esperando un milagre de tan venerada imaxe, e mesmo foi levada á casa dalgún enfermo en situación terminal coa esperanza dun milagre final que nunca chegou, nunha clara mostra de fervor e fe sen límites.

Ante a estrañeza de que a Virxe de Fátima fixese tal percorrido desde Portugal e concretamente na provincia de Ourense, iniciei as miñas indagacións, para finalmente coñecer os detalles duns feitos que paso a relatar.

Unha muller ourensá de orixe, pero residente en Lisboa, Dna. Elena Suárez de Varela, doou á diocese de Ourense unha imaxe da Virxe de Fátima, fiel reprodución da orixinal, chegando a Ourense o día 30 de maio de 1948. O artista artesán que a modelou foi o mesmo creador da imaxe orixinal da Virxe que se venera no Santuario de Fátima. A imaxe foi recibida por un gran xentío que abarrotaba a praza Maior e rúas adxacentes.

Esta imaxe iniciou entón o que serían dúas xiras polas parroquias da diocese de Ourense, que foron seguidas con gran fervor e concorrencia de xente. O traslado dunha parroquia á seguinte era unha auténtica procesión seguida con devoción polos fregueses que acompañaban á Virxe. A primeira desas xiras terminou o 10 de xaneiro de 1950, no curso da cal a imaxe pasou pola nosa freguesía.

O diario A Rexión do 08 de Maio de 1949 faise eco desta visita á nosa parroquia, figurando a seguinte recensión:

"ARMARIZ

GRATO ACONTECIMIENTO.- De tal pude calificarse la visita triunfal que anteayer, día 5/6 del corriente, realizó la bella imagen de Nuestra Señora de Fátima a esta parroquia de Armariz, en su rápido itinerario por las parroquias de los Ayuntamientos de Esgos y Nogueira, que han sido las favorecidas estos días con la breve estancia en las mismas de la milagrosa imagen; por todos los pueblos comprendidos en su previsto recorrido ha despertado su presencia enorme expectación entre todos los habitantes.

Todo el vecindario en masa, a excepción de los impedidos, acudieron a las seis de la tarde del expresado día, al límite de esta parroquia con la inmediata de Faramontaos, para recoger del vecindario compacto de la misma, formado en gran procesión y dirigido por su párroco don Manuel Outomuro, tan venerada imagen y conducirla a su vez en imponente manifestación de fe procesionalmente al templo parroquial de San Cristóbal de Armariz, y una vez llegados a él, el señor cura ecónomo don Manuel Gómez Rodicio, dio comienzo con un magnífico "fervorín" a los actos religiosos que iban a tener lugar durante el resto del día, noche y mañana siguiente, para que por todos los feligreses se honrase a la excelsa Madre de Dios; formándose después de las preces en común, varios turnos de vela, que de dos en dos horas alternaban para distribuirse el honor de acompañarla durante el corto espacio de tiempo que permaneció entre nosotros, a cuya terminación tuvo lugar una solemne misa cantada durante la que se acercaron a la Sagrada Mesa cerca de doscientas personas que previamente acudieron al tribunal de la Penitencia en la noche precedente, en la que no cesaron un instante los cantos y ejercicios piadosos en obsequio y honor de nuestra egregia visitante. A su terminación y hora de ocho de la mañana, formada de nuevo la ingente procesión, fue conducida por todo el pueblo a las inmediaciones de la parroquia de San Salvador de Loña, en cuyo punto se encontraban todos sus vecinos en compañía de su párroco, don Baltasar Nóvoa Pérez".

 

Santuario de Nosa Señora de Fátima - Ourense

O motivo desas xiras non era outro que incentivar a evanxelización do pobo dentro do espírito relixioso que se vivía nos anos da posguerra. Por outra banda, aínda non se tiña construído o templo que habería de albergala, que non era outro que a parroquia do barrio do Couto de Ourense. A construción do templo iniciouse coa colocación da primeira pedra en xaneiro de 1947, pero non se concluíu ata 1962, sendo oficialmente inaugurado o 13 de maio dese ano. O 20 de decembro de 1948 o bispo Blanco Nájera creou a freguesía de San Francisco de Regis do Couto. No mes de xuño de 1959 o templo parroquial, en construción, foi elevado ao rango de Santuario Diocesano Votivo da nosa Señora de Fátima polo Papa Xoán XXIII.

Acto de adoración das nais á Virxe de Fátima - Ourense - Foto do Diario La Region

A véspera da festividade da Virxe de Fátima ten lugar a adoración das nais á Virxe, con peticións para os seus fillos. Segundo indica a tradición, as nais levan como ofrenda unha flor branca por cada fillo, pero se algún faleceu a flor é vermella. Parece ser que ultimamente xa non se respecta fielmente esa norma en canto á cor das flores, xa que se aprecian ofrendas de ramos multicolores.

Procesión dos Fachos  - Ourense - Foto do Faro de Vigo

Cada ano, o 13 de maio, festividade da Virxe de Fátima, a imaxe abandona o seu santuario do barrio do Couto para ir en procesión ata a catedral. É a coñecida Procesión nocturna dos Fachos, que comeza ás 22.45, con concorrencia multitudinaria portando candeas acesas e entoando cánticos marianos, celebrándose a súa chegada á catedral unha misa oficiada polo Sr. Bispo. Terminado o acto a procesión retorna novamente ao Santuario da Virxe. É grande a devoción e concorrencia dos ourensáns a estes actos marianos, participando na procesión nocturna dos Fachos unhas 50.000 persoas.

Aproveito para lembrar que neste ano 2017 cúmprense exactamente cen anos da aparición da virxe aos pastoriños, Lucia, Francisco e Xacinta, en Fátima (Portugal). O papa Francisco vai facer unha visita ao seu santuario o día da festividade da Virxe, pero como simple peregrino e non en calidade de Sumo Pontífice. Este post publícase exactamente na data do centenario, sendo este recordatorio a miña pequena contribución a tan sinalada efeméride. Como dato curioso teño que dicir que eu nacín un día 13 de maio.

A Santa Misión 

Oín comentar na miña familia que en 1940 acudiron á nosa parroquia uns predicadores, que cos seus sermóns catastrofistas e aterradores sobre as penas do inferno deixaron a tódolos fregueses sumamente sobrecollidos, quitándolle o soño a máis dun. Non puiden fixar con precisión a data deste acontecemento, pero indagando cheguei a deducir que se tratou da Santa Misión. Cando teña oportunidade tentarei investigar nos arquivos diocesanos para determinar as circunstancias exactas, se iso é posible. Namentres paso a explicar en que consistían as accións da Santa Misión.

Típica Cruz da Santa Misión

Na década dos anos corenta, especialmente na súa segunda metade, e mesmo ao longo dos anos cincuenta, levouse a cabo un amplo labor evanxelizador ao longo e ancho do país para recristianizar á poboación. Predicadores das ordes relixiosas, fundamentalmente capuchinos, dominicos, xesuítas e redentoristas, entre outras, foron os encargados de predicar esta nova evanxelización. Para contrarrestar a laicidade proclamada durante o período republicano e ante as graves carencias materiais do mais necesario nesa época de fame, tanto a igrexa como o Réxime consideraron conveniente inculcar valores espirituais enxalzando a relixión e a moral tradicional, xunto á penitencia e o sufrimento como camiño para atinxir a salvación espiritual.

Este labor foise desenvolvendo polas parroquias en misións que adoitaban durar entre unha e dúas semanas, dependendo da importancia e poboación de cada lugar. Aos pobos máis pequenos adoitaban acudir un ou dous sacerdotes predicadores. Dependendo da orde relixiosa á que pertencesen orientaban o desenvolvemento dos actos.

Recordatorio da Santa Misión - Barcelona 1951

O tema capital dos sermóns era o arrepentimento dos pecados para alcanzar a salvación. Repetían insistentemente e con vehemencia a gravidade de caer no pecado mortal e do perigo de morte do pecador, que en caso de ocorrer sen confesión e arrepentimento, levaba aparellado o sufrimento eterno consumido polas chamas do inferno. Reflexionaban sobre o xuízo universal, a misericordia de Deus, o ceo e o inferno, a devoción á Santísima Virxe e o rezo do santo rosario. Especialmente hábiles eran para saber chegar á fibra sensible dos fregueses, explicando a eternidade con exemplos como o seguinte: Imaxinádevos unha formiga andando ao redor da terra. Cando o globo terráqueo se houbese desgastado polo seu paso, o cal levaría miles de millóns de anos, iso non sería nin sequera un segundo na eternidade do sufrimento no inferno. A escenificación que facían do inferno acolloaba realmente aos asistentes, e poucos eran os que escapaban a ese efecto aterrador e non acudían a confesarse e comulgar. Ademais dos sermóns, como tema central das xornadas, rezábanse rosarios, facíanse procesións e viacrucis, catequeses do evanxeo, cánticos relixiosos e outros actos.

Recordatorio da Santa Misión - Valencia 1949

O obxectivo destas xornadas de reflexión sobre o pecado, a vida eterna e o xusto proceder para presentarse no xuízo final con garantías de salvación, era conseguir que os fieis participantes se confesasen, arrepentisen e comulgasen. O éxito das xornadas medíase no número de persoas que acudían a comulgar, sendo unha boa estatística do efecto conseguido o número de formas distribuídas nas comuñóns.

Modelo de Confesionario dos usados na nosa parroquia nos años 50s

Como recordo e testemuño destas xornadas construíase unha cruz de madeira que quedaba cravada nunha das paredes do templo, executada polo carpinteiro local segundo as instrucións e modelo dos predicadores, sendo todas moi similares, aínda que diferentes segundo a congregación que predicase. Adoitaban incluír nas catro puntas as seguintes palabras: arriba Gloria, abaixo Inferno, á esquerda Xuízo e á dereita Morte. No brazo horizontal da cruz figuraba Santa Misión e no brazo vertical a congregación que dirixiu a Santa Misión, así como a data de realización na súa parte inferior. A visión da cruz cando os fregueses acudisen á igrexa supoñería un recordo permanente das xornadas e dos bos propósitos ou compromisos que fixesen para a súa vida cristiá.

Recordatorio dos Propósitos da Santa Misión

A Congregación do Santo Oficio por Decreto de 13-08-1913 concedeu indulxencias á Cruz da Misión: Plenaria no día de erección ou bendición e no seu aniversario; parcial unha vez ao día aos que a saudaren co rezo do nosopai, avemaría e gloriapatri en memoria da Paixón.

A cruz debía ser de materia sólida e decente, estar fixada en lugar destacado, ser bendicida polo sacerdote que predicou os sermóns da Misión e contar para a súa erección e bendición co consentimento do Ordinario do Lugar.

Á marxe das accións da Santa Misión, e cun sentido semellante, leváronse a cabo campañas de predicación por oradores profesionais. Das miñas investigacións na hemeroteca puiden concretar que na nosa parroquia celebráronse unhas xornadas, cualificadas de exercicios espirituais, para incentivar ao cumprimento do precepto pascual. O diario A Rexión do 26 de marzo de 1937 e do 22 de maio de 1940 fanse eco destes acontecementos. As celebradas en maio de 1940 tiveron lugar os días 15 ao 19, coincidindo coa Festa das Flores. Considero que puidese ser de interese ver o contido da noticia, sen dúbida redactada polo que foi o noso mestre D. José Blanco, o noso coñecido Don Pepe. Inclúo ao final deste artigo a transcrición da devandita noticia.

Primeira misa do novo párroco D. Manuel Gómez Rodicio (Don Manolo) 

Aínda que a noticia non é relevante, considerei curioso o localizar o artigo no diario La Región de data 6 de xullo de 1932 da primeira misa de Don Manolo, o que foi o noso párroco durante un período importante da nosa mocidade. Inclúo a trascripción do texto da noticia ao final deste artigo como Anexo 2. 

A moral na época franquista

Como complemento a este artigo, paso a reproducir algúns documentos ou normas de comportamento que se esixían ou ensinaban nun pasado non tan afastado, que poñen de manifesto a rápida e profunda transformación que experimentou a nosa sociedade nos últimos cincuenta anos. O contido debe tomarse con humor, xa que a maior parte son documentos atribuídos a unhas orixes que algunhas veces non é posible verificar. A autoría é de dubidosa certeza nalgúns casos e noutros claramente falseada. En consecuencia repito que deben tomarse con humor xa que son unha caricatura da realidade.

Exemplo de normas de moralidade de orixe eclesiástica:

Regras principais da modestia, a honestidade e o recato, en relación co tipo de roupa que se pode ou non usar, ditadas en 1941 pola Pastoral Colectiva dos bispos da provincia eclesiástica de Valladolid e que establecían (Non puiden verificar a autenticidade deste documento, polo que intúo que é falso):

1- Os vestidos non deben ser tan cinguidos que sinalen as formas do corpo provocativamente.

2- Os vestidos non deben ser tan curtos que non cubran a maior parte da perna, non é tolerable que cheguen só ao xeonllo.

3- É contra a modestia o escote, e hainos tan atrevidos que puidesen ser gravemente pecaminosos pola deshonesta intención que revelan ou polo escándalo que producen.

4- É contra a modestia o levar a manga curta de maneira que non cubra o brazo polo menos ata o cóbado. Moi dignas de encomio son as que levan sempre manga longa que pasa o cóbado e aínda cobre todo o brazo.

5- É contra a modestia o non levar medias.

6- É tamén contra a modestia o levar os vestidos transparentes, ou con calados, naquelas partes que deben cubrirse.

7- Aínda ás nenas lles ten que chegar a saia ata os xeonllos e as que cumpriron doce anos deben levar medias.

8- Os nenos non deben levar as coxas espidas.

9- Ao templo débese ir con mangas longas que cubran brazo e antebrazo, con medias e vestidos que cubran a maior parte das pernas, sen escotes nin transparentes, nin calados".

Outro exemplo de submisión da muller ás normas morais da época é o contrato de traballo que debía subscribir unha mestra en 1923. Fago a aclaración de que este contrato difundiuse amplamente como relativo a España, cando en realidade é a tradución doutro americano. En calquera caso é ilustrativo da moralidade imperante na época, e non só en España, e podería perfectamente corresponder ao noso país á vista do documento xa exposto anteriormente:

1ª.- Non casar. Este contrato queda automaticamente anulado e sen efecto se a mestra casa.

2ª.- Non andar en compañía de homes.

3ª.- Estar na súa casa entre as 8:00 da tarde e as 6:00 da mañá, a menos que sexa para atender a función escolar.

4ª.- Non pasearse por xeaderías do centro da cidade.

5ª.- Non abandonar a cidade baixo ningún concepto sen permiso do Presidente do Consello de Delegados.

6ª.- Non fumar cigarros. Este contrato quedará automaticamente anulado e sen efecto se se atopase á mestra fumando.

7ª.- Non beber cervexa, viño nin licor. Este contrato quedará automaticamente anulado e sen efecto se se atopa á mestra bebendo cervexa, viño ou licor.

8ª.- Non viaxar en automóbil con ningún home, excepto o seu irmán ou o seu pai.

9ª.- Non vestir roupas de cores brillantes.

10ª.- Non tinguirse o pelo.

11ª.- Usar polo menos dúas enaguas.

12ª.- Non usar vestidos que queden a máis de cinco centímetros por encima dos nocellos.

13ª.- Manter limpa a aula:

a).- Varrer o chan polo menos unha vez ao día.

b).- Fregar o chan da aula polo menos unha vez por semana con auga quente.

c).- Limpar o taboleiro polo menos unha vez ao día.

d).- Acender o lume ás 7:00 de modo que a habitación estea quente ás 8:00 cando cheguen os nenos.

14ª.- Non usar pos faciais, non maquillarse nin pintarse os beizos.

Para terminar, inclúo un extracto atribuído amplamente na web ao libro de "Economía doméstica para bacharelato e maxisterio", editado en 1953 pola Sección Feminina da Falanxe Española, do que non atopei ningunha evidencia, polo que deduzo que é falso e simplemente propaganda antifranquista. Os libros que puiden ver desa materia tratan asuntos prácticos da hixiene e administración do fogar ou mesmo con normas de comportamento social, pero en ningún caso da natureza que se indica a continuación.

Puiden concluír que en realidade é a tradución dun suposto artigo que apareceu na revista americana Housekeeping Monthly do 13 de maio de 1955, co título de Good Wife's Guide. O texto en español é unha tradución literal claramente feita en castelán de México. Continuando a investigación resulta que tampouco foi un artigo publicado nesa revista, senón unha simple cadea de actitudes machistas que correu polas universidades americanas nos anos 70s como parte do movemento para conseguir a igualdade de dereitos entre homes e mulleres. En conclusión, é unha de tantas trolas que circulan por internet, supostamente certas e que poucos se molestan en comprobar. Esta actitude non tería maior transcendencia se non se usase cunha finalidade preconcibida de crear prexuízos políticos.

A pesar da anterior observación reproduzo ese extracto xa que si reflicte a visión do que globalmente a sociedade do momento consideraba que debía ser o papel da muller nos anos 40s e 50s, aínda que cunha tintura un tanto esaxerada e caricaturizada. Diversas persoas relevantes en distintos momentos expresaron opinións que reunidas sintetizan o pensar desa época, e que se corresponden co contido que figura a continuación. Feitas as anteriores excepcións, reprodúzoo a título meramente ilustrativo respecto das recomendacións que se facían ás mulleres españolas para o seu comportamento no fogar:

- Ten preparada unha comida deliciosa para cando el regrese do traballo. Especialmente, o seu prato favorito. Ofréceche a quitarlle os zapatos. Fala en ton baixo, relaxado e pracenteiro.

- Prepárache: retoca a túa maquillaxe. Coloca unha cinta no teu cabelo. Faiche un pouco máis interesante para el. O seu duro día de traballo quizais necesite dun pouco de ánimo, e un dos teus deberes é proporcionarllo.

- Durante os días máis fríos deberías preparar e acender un lume na cheminea para que el se relaxe fronte a el. Despois de todo, preocuparse pola súa comodidade proporcionarache unha satisfacción persoal inmensa.

- Minimiza calquera ruído. No momento da súa chegada, elimina os ruídos da lavadora ou do aspirador. Saúdalle cun cálido sorriso e demóstralle o teu desexo por compracerlle. Escóitalle, déixalle falar primeiro; lembra que os seus temas de conversación son máis importantes que os teus. Nunca te queixes se chega tarde, ou se sae a cear ou a outros lugares de diversión sen ti. Tenta, en cambio, comprender o seu mundo de tensión e estrés, e as súas necesidades reais. Fai que se senta a gusto, que repouse nunha cadeira de brazos cómoda, ou que se deite na recámara. Ten preparada unha bebida fría ou quente para el. Non lle pidas explicacións acerca das súas accións ou cuestiones o seu xuízo ou integridade. Lembra que é o amo da casa.

- Anima ao teu marido para poñer en práctica as súas afeccións e intereses e sírvelle de apoio sen ser excesivamente insistente. Se ti tes algunha afección, tenta non aburrirlle falándolle dela, xa que os intereses das mulleres son triviais comparados cos dos homes. Ao final da tarde, limpa a casa para que estea limpa de novo na mañá. Prevé as necesidades que terá á hora do almorzo. O almorzo é vital para o teu marido se debe enfrontar o mundo exterior con talante positivo.

- Unha vez que ambos vos retirarades á habitación, prepárache para a cama canto antes, tendo en conta que, aínda que a hixiene feminina é de máxima importancia, o teu marido non quere esperar para ir ao baño. Lembra que debes ter un aspecto inmellorable á hora de ir á cama... se debes aplicarche crema facial ou rulos para o cabelo, espera ata que el estea durmido, xa que iso podería resultar chocante para un home a última hora da noite. En canto respecta á posibilidade de relacións íntimas co teu marido, é importante lembrar as túas obrigacións matrimoniais: se el sente a necesidade de durmir, que sexa así, non lle presiones ou estimules a intimidade. Se o teu marido suxire a unión, entón accede humildemente, tendo sempre en conta que a súa satisfacción é máis importante que a dunha muller. Cando alcance o momento culminante, un pequeno xemido pola túa banda é suficiente para indicar calquera goce que puideses experimentar. Se o teu marido che pedise prácticas sexuais inusuais, sé obediente e non te qu eixes. É probable que o teu marido caia entón nun soño profundo, así que acomódache a roupa, refréscache e aplícache crema facial para a noite e os teus produtos para o cabelo. Podes entón axustar o espertador para levantarche un pouco antes que el pola mañá. Isto permitirache ter lista unha cunca de té para cando esperte.

As ilustracións gráficas deste apartado, tamén titulado "Guía da boa esposa", e igualmente atribuído na web a normas publicadas pola Sección Feminina de Falanxe Española, é en realidade un texto tradución da versión inglesa, ilustrado na actualidade e que foi a entrada dos capítulos cos nomes dos actores dunha telenovela mexicana titulada As Aparicio e que se pode ver en Youtube.

"Editor's Note:  "The Good Wife's Guide" is allegedly part of a 1950s Home Economics textbook that was used in schools and published in Housekeeping Monthly on May 13, 1955".

Anexo 1

La Región, 22 de mayo, 1940

"Armariz - Nogueira de Ramuín

Con motivo del cumplimiento del Santo Precepto Pascual, tuvieron lugar en esta iglesia parroquial de San Cristóbal de Armariz, solemnes ejercicios espirituales, desde el 15 al 19 del corriente, dirigidos acertadamente por el Rdo. Superior de los Franciscanos de la Residencia de Orense, Padre Juan Maestú, el que con su elocuentísima palabra tuvo pendiente desde el primer momento la atención de su enfervorecido auditorio. Por sernos imposible de todo punto hacer una sucinta reseña de todo cuanto magistralmente nos expuso, hacemos tan solo una brevísima nota de parte de lo por él referido.

Durante las tardes de estos días, por ser el mes de María, los niños de las escuelas acompañados de sus maestros concurrieron al ejercicio de las Flores y Santo Rosario practicado devotamente por el virtuoso señor cura encargado don Manuel Gómez Rodicio, quien con su celo apostólico trata siempre de avivar el afecto y amor de sus queridos feligreses a esta santa y poética devoción.

Durante esos cinco días, todos los vecinos de esta y muchos de las parroquias limítrofes, dejando a un lado las faenas agrícolas y la comodidad y regalo que les brindaba la presente estación, acudieron en masa para escuchar y aprender las provechosísimas enseñanzas cristianas que encaminan al hombre a su fin primordial que es el de Dios, visto, gozado y amado por toda la eternidad. Las clarividentes pláticas del referido orador sagrado tendieron a inculcar en nuestros ánimos que es absolutamente necesario vivir como seres conscientes y responsables ante Dios y ante los hombres; vivir la vida bajo sus múltiples aspectos, en cualquier faceta que se nos ofrezca, estimándola en lo que vale, que ha de ser de reflexión, de madurez de espíritu para comprender todo el alcance y valor de nuestros actos, que no deben apartarse ni un solo instante de nuestros deberes de cristianos, teniendo presente que la justicia divina no dejará acción buena sin recompensa ni falta sin su correspondiente castigo.

Estos temas de soberano interés, hacen que las notables conferencias del cultísimo P. Maestú se vieran tan concurridas y ensalzadas por todos los que tuvieron la dicha de ser sus afortunados oyentes, que salían haciéndose lenguas de su profundo saber y sabia dicción, que tan clara era para ellos.

Como digno final de las mismas el último día se celebró por la Asociación de las Hijas de María de la localidad la fiesta anual con que obsequian a su Divina Patrona y Madre amantísima nuestra, la siempre Virgen María, con la brillantez y esplendor que constantemente vienen haciéndose siempre, en la que varias niñas de primera comunión entonaron fervientes motetes y adecuadas poesías alusivas al piadoso acto que se celebraba en honor y alabanza de la excelsa Reina de todo lo creado; pronunciando en la misa solemne el mentado Padre, un magnífico sermón patriótico-religioso, que enalteciendo las virtudes sobrenaturales de María, tanto nos edificó, y en la que nos hace desear ardientemente la otra fiesta gloriosa ofrecida por Jesucristo a las almas escogidas, que observan fielmente sus santos mandamientos, y en cuanto a las otras pobres almas que viven sin Él, pedímosle encarecidamente por ellas, para que no tarde en resucitar más resplandeciente que el sol, la alegría de la gracia en sus tibios y apartados corazones, por las que también derramó, sin distinción alguna, su preciosísima sangre.

Plácemes mil merecen el R.P. Franciscano y el señor cura, por los constantes desvelos que en beneficio de estos vecinos se impusieron, y ya que ellos no le puedan dar el justo y merecido premio, que el Señor se lo tenga en cuenta para remunerárselo cual hace con todos sus escogidos. Amen.

San Cristóbal deArmariz (Nogueira de Ramuín), 20 de mayo de 1940. Año del Pilar - El Corresponsal."

Anexo 2

La Región, 06, Julio de 1932

Desde Armariz - Nueva Misa
El 29 del mes pasado, festividad de San Pedro y San Pablo, tuvo lugar en esta iglesia parroquial de esta localidad una solemne función religiosa, en la que ofició por vez primera, el joven e ilustrado sacerdote, D. Manuel Gómez Rodicio, natural de ésta y sobrino del virtuoso y anciano párroco, D. Manuel Rodicio Pérez, que fue su padrino de altar, y de manos, sus también tíos, D. Manuel Gómez Fernández, acaudalado propietario de Baños de Molgas, y su distinguida esposa Dña. Serafina Vila Ribas.

Actuaron de diácono y subdiácono respectivamente, los cultos sacerdotes D. Antonio González Refojo y D. Jerónimo Rodicio, párrocos de Baños de Molgas y San Pedro de Triós; y ocupó la Sagrada Cátedra el sabio y ejemplar sacerdote D. Manuel Carballo Vázquez, párroco de San Juan de Viveiro, el que pronunció una magistral plática, ensalzando la alta misión sacerdotal y grandísimo relieve que tiene en la sociedad, sin la cual, ésta, carece de uno de sus más firmes y decididos puntales.

A la expresada Misa asistió numeroso gentío, de ésta y de las parroquias limítrofes, el cual, al finalizar la misma besó la mano al nuevo sacerdote, resultando dicho acto en extremo edificante y conmovedor, toda vez que en él participaron, niños, jóvenes, adultos y ancianos.

También asistieron para dar mayor realce a la función y testimoniar su afecto a tan distinguida y apreciable familia, los señores curas párrocos de San Miguel del Campo, Santa María de Faramontaos, Santa Cruz de Rubiacós, San Salvador de Loña, Vilar y Santiago de Cerreda y San Ciprián de Cobas.

Al terminar tan edificante y solemne acto, fueron obsequiados todos los expresados señores y otros varios de los asistentes, con una espléndida comida en la Casa Rectoral, servida por la virtuosa y caritativa madre del oficiante, Dña. Dolores Rodicio Mojón; en cuyo ágape se hicieron fervientes votos por la dicha y felicidad del mismo. No citamos nombres de los mismos, por temor a incurrir en lamentables omisiones, que deseamos evitar.
Unimos de todo corazón, nuestra enhorabuena a la de todos ellos.
José Blanco
Armariz, 4 de julio de 1932