Armariz
no “Diccionario Geográfico Popular de España” de Camilo José Cela
Para ler o artigo completo, clicar en "Seguir leyendo" que figura a continuación.
Para ler o artigo completo, clicar en "Seguir leyendo" que figura a continuación.
 |
| Camilo José Cela - Cartero Honorario |
Armariz no
Dicionario Xeográfico Popular de España de Camilo José Cela
Camilo José Cela, escritor galego nado na parroquia de Iria Flavia do municipio de Padrón na Coruña en 1916, obtivo os máis prestixiosos permios literarios, entre eles figuran:
Premio Príncipe de Asturias das Letras (1987)
Camilo José Cela, escritor galego nado na parroquia de Iria Flavia do municipio de Padrón na Coruña en 1916, obtivo os máis prestixiosos permios literarios, entre eles figuran:
Premio Príncipe de Asturias das Letras (1987)
Premio Nobel
de Literatura (1989)
Premio Mariano de Cavia de Xornalismo (1992)
Premio Planeta (1994)
Premio Cervantes (1995)
É ben coñecido o seu interese pola cultura popular, que aparece amplamente reflectida nas súas obras.
A comezos dos anos 70 puxo en marcha un proxecto consistente en preparar o material, para a súa posterior edición nun gran Dicionario Xeográfico Popular de España, en 19 volumes, onde se recollerían desde topónimos e xentilicios ata refráns, cantares, devanditos, locucións adverbiais e proverbiais de todos os pobos de España.
Para documentar tan impresionante obra solicitou a axuda do servizo nacional de Correos, enviando un cuestionario normalizado a todos os carteiros de España, para ser respondido coa información solicitada dos pobos onde repartían a correspondencia. Reuniu 30.000 fichas que hoxe en día pertencen á Fundación Camilo José Cela de Iria Flavia (Coruña).
Deste enorme proxecto só chegouse a publicar o primeiro volume en 1998, coa introdución e presentación, e a información relativa a España no seu conxunto, quedando inédito o material recompilado. O Instituto dá Lingua Galega asinou un convenio coa Fundación de Cela, para publicar a información relativa a Galicia nunha base de datos dixital, que é a fonte da información que agora publico nesta entrada referente á nosa parroquia de Armariz.
Descoñezo quen sería o carteiro en Armariz a comezos dos anos 70, pero debemos de estarlle agradecidos polo detalle e amplitude da información facilitada, das máis completas que puiden ver. Considero relevante esta información, xa que o paso do tempo e o desuso acaban por borrar da memoria alcumes e nomes, que identificaron as familias da parroquia no ámbito local durante séculos.
Transcribo a continuación as preguntas do cuestionario e as súas respostas:
DICCIONARIO GEOGRAFICO POPULAR DE ESPAÑA
Premio Mariano de Cavia de Xornalismo (1992)
Premio Planeta (1994)
Premio Cervantes (1995)
É ben coñecido o seu interese pola cultura popular, que aparece amplamente reflectida nas súas obras.
A comezos dos anos 70 puxo en marcha un proxecto consistente en preparar o material, para a súa posterior edición nun gran Dicionario Xeográfico Popular de España, en 19 volumes, onde se recollerían desde topónimos e xentilicios ata refráns, cantares, devanditos, locucións adverbiais e proverbiais de todos os pobos de España.
Para documentar tan impresionante obra solicitou a axuda do servizo nacional de Correos, enviando un cuestionario normalizado a todos os carteiros de España, para ser respondido coa información solicitada dos pobos onde repartían a correspondencia. Reuniu 30.000 fichas que hoxe en día pertencen á Fundación Camilo José Cela de Iria Flavia (Coruña).
Deste enorme proxecto só chegouse a publicar o primeiro volume en 1998, coa introdución e presentación, e a información relativa a España no seu conxunto, quedando inédito o material recompilado. O Instituto dá Lingua Galega asinou un convenio coa Fundación de Cela, para publicar a información relativa a Galicia nunha base de datos dixital, que é a fonte da información que agora publico nesta entrada referente á nosa parroquia de Armariz.
Descoñezo quen sería o carteiro en Armariz a comezos dos anos 70, pero debemos de estarlle agradecidos polo detalle e amplitude da información facilitada, das máis completas que puiden ver. Considero relevante esta información, xa que o paso do tempo e o desuso acaban por borrar da memoria alcumes e nomes, que identificaron as familias da parroquia no ámbito local durante séculos.
Transcribo a continuación as preguntas do cuestionario e as súas respostas:
DICCIONARIO GEOGRAFICO POPULAR DE ESPAÑA
Camilo
José Cela de la Real Academia Española
1.Localidad
San Cristóbal de Armariz
2.Comarca natural
Nogueira de R.
3.Ayuntamiento y provincia
Nogueira de Ramuín
(Orense)
4.Administración de correos
Orense
5. ¿Cuál es el nombre o los nombres que reciben los naturales de la localidad?
Los
naturales de la localidad reciben el nombre de Armarienses, por ser la
parroquia de Armariz; la comarca municipal "Terra da chispa"
6. ¿Cuál es el apodo o los apodos que reciben, en su conjunto los habitantes de la localidad?
Los
apodos en conjunto de los habitantes de la localidad, es el de "Charamugas",
ésto data de muy antiguo.
7. ¿Conoce el apodo o los apodos que reciben, en su conjunto los habitantes de alguna localidad diferente a la suya? Sírvase transcribirlo, con el nombre del pueblo al que se refiere.
La
parroquia de Faramontaos, colindantes con esta de Armariz, el apodo es "Guimarotes",
y Loña del Monte, colindante, "Carboeiros".
8. ¿Conoce algún refrán, dicho o copla en que figure el nombre de la localidad, o el nombre o el apodo de sus habitantes?
Charamugas
/ encendedes o forno con carpacas, / e sálenbos as tortas crudas.
más datos en cuartilla aparte...
Los apodos individuales de esta parroquia de Armariz, son:
"Os
Xondos"; "Os Chanquiñas"; "Os Fachucos"; "Os
Piñeiras"; "O Pezperello"; "O Sopa"; "Os
Canellos"; "Os Ciscados"; "Os Ratos"; "O Couchiño";
"A Garabita"; "Os Chingoletes"; "O Canadas";
"Os Santarés"; "Os Rizos"; "Os Bacelos"; "Os
Chouzás"; "As Civalas"; "Os Barullás"; "Os
Piscos"; "O Liso"; "Os Tarecos"; "As Pacas";
"Os Charapes"; "As Furgallas"; "Os Pilaros";
"A Trampa"; "O Caixeiro"; "As Caldelás"; "Os
Turicos"; "Os Xeadas"; "Os Zabanas"; "Os
Rolos"; "As Menechas"; "Os Chancas"; "Os
Roldás"; "O Roche"; "Os Pédegas"; "Os
Leiliñas"; "A Gallega"; "Os Colorados"; "Os
Teimás"; "O Castellano"; "As Artilleiras"; "As
Carballas"; "Os Callás"; "Os Cuzos"; "A
Camella"; "As Infinas"; "Os Grilos"; "O
Titá"; "Os Carpinteiros"; "Os Muxegas"; "As
Pombeiras"; "Os Mayolos"; "Os Plantados"; "Os
Cucos"; "Os Lirás"; "Os Chintos"; "Os
Chapetes"; "Os Mosquitos"; "Os Furricos"; "Os
Talleiros" y "O Madrileño". "Os Toldes"; "Os
Mouriás"; "Os Tapós"; "Os Cairos"; “Os Corrocos”.
Fin do cuestionario
Para facilitar a lectura, inclúo a continuación unha pequena táboa onde aparecen en orde alfabética.
Alcumes individuais da parroquia de San Cristóbal de Armariz:
Para facilitar a lectura, inclúo a continuación unha pequena táboa onde aparecen en orde alfabética.
Alcumes individuais da parroquia de San Cristóbal de Armariz:
A Camella
|
Os Bacelos
|
Os Mayolos
|
A Gallega
|
Os Barullás
|
Os Mosquitos
|
A Trampa
|
Os Cairos
|
Os Mouriás
|
As Artilleiras
|
Os Callás
|
Os Muxegas
|
As Caldelás
|
Os Canellos
|
Os Pédegas
|
As Carballas
|
Os Carpinteiros
|
Os Pilaros
|
As Civalas
|
Os Chancas
|
Os Piñeiras
|
As Furgallas
|
Os Chanquiñas
|
Os Piscos
|
As Infinas
|
Os Chapetes
|
Os Plantados
|
As Menechas
|
Os Charapes
|
Os Ratos
|
As Pacas
|
Os Chingoletes
|
Os Rizos
|
As Pombeiras
|
Os Chintos
|
Os Roldás
|
O Caixeiro
|
Os Chouzás
|
Os Rolos
|
O Canadas
|
Os Ciscados
|
Os Santarés
|
O Castellano
|
Os Colorados
|
Os Talleiros
|
O Couchiño
|
Os Corrocos
|
Os Tapós
|
O Garabita
|
Os Cucos
|
Os Tarecos
|
O Liso
|
Os Cuzos
|
Os Teimás
|
O Madrileño
|
Os Fachucos
|
Os Toldes
|
O Pezperello
|
Os Furricos
|
Os Turicos
|
O Roche
|
Os Grilos
|
Os Xeadas
|
O Sopa
|
Os Leiliñas
|
Os Xondos
|
O Titá
|
Os Lirás
|
Os Zabanas
|
INFORMACION COMPLEMENTARIA
Noutros cuestionarios de parroquias próximas, cunha información moito menos detallada, só cabe resaltar o alcume con que son coñecidos os propios doutros lugares próximos e que resumo a continuación. Se un lugar ten máis dun alcume é que poden ser designados de forma distinta en diferentes pobos.
Noutros cuestionarios de parroquias próximas, cunha información moito menos detallada, só cabe resaltar o alcume con que son coñecidos os propios doutros lugares próximos e que resumo a continuación. Se un lugar ten máis dun alcume é que poden ser designados de forma distinta en diferentes pobos.
Los
Naturales de:
|
Son
conocidos como:
|
Armariz
|
Charamugas
|
Loñoá
|
Oleiros
|
Parada de
Sil
|
Leitós
|
San
Esteban de Ribas de Sil
|
Letrados
|
Moura
|
Peliqueiros
|
Cerreda
|
Trocaburras
/Paragüeros
|
Faramontaos
|
Cordeleiros
/Pelados
|
Loña
|
Capadores
|
San
Miguel
|
Xoyeiros
/Zarralleiros
|
Santa
Cruz
|
Berrallouzas
|
Nogueira
|
Contrabandistas
|
Vilar
de Cerreda
|
Paragüeros
|
Carballeira
|
Viñoteiros
|
Melias
|
Perixeles
(perejiles)
|
San
Eusebio
|
Pericas
(ovejas)
|
Coles
|
Carrachas
(garrapatas)
|
Rivela
|
Cabrasvellas
|
COPLAS
O apartado 8 do cuestionario solicitaba indicar algunha copla ou refrán relativo ao pobo. Dos cuestionarios de parroquias próximas transcribo os seguintes:
Faramontaos:
No hay quien pueda
No hay quien pueda
Con la gente paragüera
Paragüera,
afiladora
No hay quien pueda
por ahora.
Luintra:
Todos somos
afiladores
Todos somos de por
alá
Todos somos
afiladores
Todos sabemos
afilar.
San Esteban de Ribas de Sil:
Na vila de San
Esteban
Da Riboeira do Sil
Erguese o noso
convento
De Maxestade entre
mil.
Por monxes
benedictinos
Esta xoia foi
erguida
Pra que na terra dos
celtas
Houbera esta
Ledicia.
Parada de Sil:
Os de Parada de Sil
Chámanlle leitós
Porque comen os
xamós
Detrás dos tizós.
Melias:
E pra cantar ¡Viva
Melias!
E pra bailar
Paradela
E pra buscar mozos
golfos
Na parroquia de
Rivela.
San Vicente de
Graices
Patrón dos
aceituneiros
¡Viva San Miguel de
Melias
A flor dos mozos
solteiros!
Graices non vale
nada
San Ginés pouco
mais ten
San Eusebio o
refugallo
¡Viva Melias, viva
Melias
Pola mocedá que
ten!
No hay comentarios:
Publicar un comentario